Przedszkole jest instytucją, która uzupełnia rodzinę. Ma ono pomóc dzieciom w tym, by poradziły sobie w życiu poza ramami rodziny. W domu rodzinnym dziecko dorasta w zaufanej atmosferze, powiązanej ze szczególnie intensywnym poczuciem przynależności. Przedszkole chce pomóc dziecku, aby po raz pierwszy otworzyło się na innych, nie doświadczając uszczerbku na poczuciu bezpieczeństwa. Udane włączenie do grupy przedszkolnej ma ogromne znaczenie dla dalszego rozwoju dziecka. Każde dziecko jest inne, dlatego i proces adaptacji do nowego środowiska może przebiegać różnie. Jeżeli po wejściu do budynku przedszkola dzieci szybko uspokajają się i włączają się z ochotą do zabawy, wtedy nie mamy do czynienia z poważnym lękiem przed rozłąką. W takim przypadku nie ma potrzeby, aby rodzice dłużej pozostawali w przedszkolu. Im dłużej trwa rozstanie – tym bardziej rośnie żal i niepewność w dziecku. Krótkie, bezbolesne pożegnanie ułatwia dziecku start w grupie. Nawet jeśli dziecko roni łzy, zawsze jest przecież w pobliżu pani, która weźmie na kolana i przytuli. Czasami zdarza się tak, że małe dzieci – trzylatki – szybko przyzwyczajają się do nowego środowiska i do roli przedszkolaka. Ale często spotykamy również starsze dzieci, które o wiele bardziej przeżywają rozstanie. Rodzice powinni wiedzieć o tym, że dziecko, które chętnie chodzi do przedszkola, np. po dwóch tygodniach może zacząć płakać – i wtedy należy to przetrwać. Są również i takie dzieci, które płaczą przez dwa tygodnie a następnie nie chcą wracać do domu.
Skąd wynika płacz dziecka na progu przedszkola?
Najczęściej z obawy przed nieznanym (nowe otoczenie), rozstaniem z rodzicami. Gdy jednak dziecko wie o tym, że na pewno zostanie odebrane i przekona się, że mama lub tata przyjdzie – zaczyna lepiej funkcjonować i czuć się bezpiecznie. Dorośli powinni to zrozumieć – na początku też czujemy się zagubieni. Czasami w tych trudnych dniach pomaga „coś domowego”, np. ulubiona maskotka, do której można się przytulić. Częstym powodem płaczu u dzieci jest również zachowanie się rodziców, którzy niepotrzebnie przedłużając rozstanie niechcący sygnalizują, że woleliby zatrzymać dziecko przy sobie. Dzieci doskonale wyczuwają, co rzeczywiście dzieje się we wnętrzu ich rodziców, są zmieszane i czują się niepewnie.
Skąd takie zachowanie u rodziców?
Gdy rodzice przyprowadzają dziecko do przedszkola (szczególnie pierwsze lub jedyne), traktują to jako utratę dziecka. Sami są przepełnieni żalem i smutkiem, że ich maleństwo stawia pierwszy krok w kierunku samodzielności. Niektórzy rodzice obawiają się podświadomie, że nie będą już tak bardzo potrzebni dziecku, boją się, że stracą wpływ na dziecko lub wątpią w umiejętności wychowawców. Jeżeli rodzic uświadomi sobie swoje obawy, porozmawia z wychowawczynią, uzyskując odpowiedzi na nurtujące go problemy – ułatwi dziecku start w przedszkolu.
Jakie trudności lub zachowania dziecka wynikające z pierwszych dni w przedszkolu mogą się pojawić ?
Wielu rodziców martwi się, ponieważ dziecko nagle zmienia się, kiedy zaczyna chodzić do przedszkola – takie przejściowe problemy występują dość często – dziecko styka się bowiem z nowym otoczeniem, musi mieć czas na przyzwyczajenie się do nowej sytuacji, nowych kolegów; dlatego nie należy dziecka na początku zadręczać pytaniami typu: a jak tam było
w przedszkolu; najlepiej zaczekać, aż dziecko samo zacznie opowiadać.
Dziecko na początku może nie chcieć rozmawiać z nauczycielką – po prostu jest niepewne
i nieufne w stosunku do obcych, gdy przekona się, że jego pani dba o jego dobro – na pewno zacznie rozmawiać.
Na początku dziecko może potrzebować bielizny na zmianę – nowe otoczenie to często stres dla dziecka, może wstydzić się sygnalizować swoje potrzeby lub po prostu czuje zahamowanie przed załatwianiem się w „obcym” jeszcze miejscu albo nie zdąży bo jest tak zaabsorbowane zabawą.
Nie chce się bawić – w czasie pierwszych tygodni wiele dzieci najpierw tylko obserwuje to, co się dookoła nich dzieje, następnie stopniowo włączają się do zabawy.
Rady
Dziecko należy wprowadzić do sali, a nie zostawiać przed drzwiami przedszkola.
Dzieci, które muszą bez uprzedzenia czekać na rodziców, cierpią z powodu ich spóźnienia (szczególnie na początku).
Jeżeli dziecko ma być odebrane przez kogoś innego niż rodzice – powinna być o tym poinformowana wychowawczyni i oczywiście dziecko (na początku roku rodzice wypełniają oświadczenia, do których wpisują dane osób upoważnionych do odbioru dziecka – muszą to być osoby pełnoletnie).
Do przedszkola nie dajemy dziecku słodyczy (ma przecież zapewnione posiłki).
Jeżeli dziecko przynosi zabawkę z domu (oprócz zabawek militarnych i robokopów) musimy liczyć się z tym (i odpowiednio uprzedzić dziecko), że zabawka może ulec uszkodzeniu
Jeżeli pojawią się jakieś niepokojące zachowania dziecka lub nagle nie chce ono chodzić do przedszkola – zawsze można porozmawiać z nauczycielką i wyjaśnić sytuację
Kiedy wychowawczyni chce porozmawiać z rodzicami o problemach dziecka na pewno nie ma na celu „przypisywania winy” dziecku lub rodzicom tylko znalezienie sposobu pomocy dziecku.
„Rodzice i nauczycielki w przedszkolu powinni być partnerami. Mają jeden wspólny cel, którym jest dobro dziecka”.
Dlatego rozmowy między panią a rodzicami powinny być szczere.
Należy dążyć do wyjaśnienia sytuacji niejasnych lub mogących wzbudzić konflikt.
Ponieważ jednym z zadań przedszkola jest wdrażanie dzieci do samodzielności, takie samo zadanie mają przed sobą rodzice.
Rodzice mogą pomóc w funkcjonowaniu przedszkola poprzez: pomoc w organizowaniu uroczystości, pomoc w pracach remontowych, pomoc w gromadzeniu materiałów do zajęć itp. Zainteresowanych rodziców zachęcam do lektury książki Johanny Friedl „Moje dziecko idzie do przedszkola”.
Opracowanie: dyrektor przedszkola – mgr Marzena Wójcik