Już od chwili urodzenia przejawem życia jest ruch. Jest on naturalną, fizjologiczną potrzebą każdego człowieka, która występuje w ciągu całego życia. Powoduje przyrost masy mięśniowej, korzystnie oddziałuje na układ oddechowy, krążenia, kostno – stawowy jak również pokarmowy. Ruch jest naturalną potrzebą dziecka w wieku przedszkolnym, przejawiającą się poprzez różnorodne formy aktywności. Stanowi istotny czynnik w jego rozwoju fizycznym. Przedszkolaki są bardzo ruchliwe, biegają szybko po schodach, stawiając nogi naprzemiennie, doskonalą zmysł równowagi statycznej i dynamicznej, skaczą na jednej nodze, wspinają się na drabinki. W tym czasie szybko wyrastają z ubranek. Okres przedszkolny przebiega pod sztandarem ruchu i aktywności, dlatego nie warto hamować malucha podczas biegania i redukować jego „zapędów do odkrywania uroków świata”. Dzięki aktywności fizycznej dziecko ma okazję do doskonalenia się w zakresie małej i dużej motoryki, a także nabiera większej świadomości własnego ciała. Należy dbać o prawidłowy rozwój fizyczny dziecka, o zapewnienie mu odpowiedniej ilości wszechstronnego ruchu. Jednak aby aktywność ruchowa spełniała swoje zadania musi być odpowiednio dobierania do wieku i potrzeb dziecka.
Aktywność ruchowa ma do spełnienia cztery podstawowe funkcje:
1. Funkcja stymulacyjna czyli pobudzanie rozwoju organizmu.
Dzięki niemu poprawia się motoryka i sprawność fizyczna człowieka. Ruch sprzyja mineralizacji kości, mobilizuje układ krążeniowo –naczyniowy, powoduje wzmożoną akcje serca, które wzmacnia się i rozbudowuje, ułatwia krążenie krwi w organizmie. Wysiłek fizyczny uaktywnia układ oddechowy, a tym samym wzrasta pojemność płuc oraz ilość przyswajalnego tlenu. Aktywność fizyczna pobudza dojrzewanie układu nerwowego -następuje wzrost szybkości przewodzenia impulsów nerwowych, co usprawnia koordynację ruchową. Dzięki ruchowi dziecko poznaje otaczający je świat, wzbogaca swoje doświadczenia, kształtuje pamięć i uwagę, rozwija on jego samodzielność. Zabawy i ćwiczenia uczą podporządkowania się obowiązującym zasadom oraz wpływają na rozwój charakteru i osobowości dziecka.
2. Funkcja adaptacyjna czyli przystosowanie do zmieniających się warunków.
Ruch rozwija zdolność przystosowania organizmu dziecka do zmieniających się warunków życia : klimatu, temperatury, ciśnienia, warunków atmosferycznych, trudności dnia codziennego. Dobrze przystosowane do życia dziecko to takie, które żyje i rozwija się zdrowo, mimo często niekorzystnych czynników, jakie na nie działają. To dziecko wyposażone w nawyki i umiejętności, mające zaufanie do własnych sił, zdolne do pokonywania różnych trudności. Przez aktywność fizyczną i ćwiczenia gimnastyczne można hartować organizm, czyli doprowadzić do podwyższania granicy tolerancji na bodźce czy czynniki ze strony środowiska, a także kształtować odporność na czynniki psychiczne i społeczne.
3. Funkcja kompensacyjna czyli wyrównanie czynników korzystnych i szkodliwych.
Aktywność ruchowa ma przywrócić niezbędną dla prawidłowego rozwoju organizmu dziecka równowagę czynników sprzyjających i tych szkodliwych. Ma wyrównać niekorzystne działanie takich bodźców, jak np. telewizja, komputer. Ważne jest, aby już w wieku przedszkolnym wyrównywać opóźnienia rozwojowe, a tym samym zapobiegać niepowodzeniom w późniejszym okresie nauki.
4. Funkcja korekcyjna czyli naprawianie zaburzeń rozwojowych.
Działania korekcyjne, przy użyciu odpowiednio dobranej i sterowanej aktywności fizycznej, podejmowane są w tych przypadkach, gdy powstałe odchylenia rozwojowe można zlikwidować lub złagodzić przy użyciu ćwiczeń korekcyjnych. Najczęściej stosuje się je u dzieci z wadami postawy, ale można wykorzystywać je także dla dzieci z otyłością, astmą czy niektórymi zaburzeniami układu krążenia. Funkcja korekcyjna jest funkcją terapeutyczną i leczniczą
Dla dzieci ruch to przede wszystkim wspaniała zabawa. Częściej zdarza się tak, że to właśnie rodzice muszą się zmobilizować do zabawy na świeżym powietrzu. Róbmy to, naprawdę warto! Ruch to najlepsza inwestycja w zdrowie malucha.
Uprawianie sportu sprawia, że dziecko nabiera sprawności, a jego mięśnie się wzmacniają. Dzięki temu organizm dziecka jest bardziej odporny na choroby. Jest wiele innych powodów do tego, aby zachęcać dzieci do uprawiania sportu. Jednym z nich jest nauka wiary w siebie i pokonywania własnych słabości. Dzieci, które uprawiają sport mają możliwość uczyć się podejmować decyzję oraz pojąć sztukę przegrywania i wygrywania. Każdy rodzic powinien uważnie obserwować dziecko, po to aby odkryć, jaki rodzaj aktywności najbardziej mu odpowiada. Nie warto narzucać maluchowi naszej ulubionej dyscypliny sportu. Zadaniem rodziców jest pokazanie dziecku sportu jako zabawy i zachęcanie dziecka do ruchu, a nie dokonywanie wyboru za dziecko.
Jaki sport dla dzieci?
Wspinaczka
Od kiedy maluchy się wspinają? Od pierwszych miesięcy swego życia.
Może ktoś pomyśli – dziwne. Jednak tak jest naprawdę. Niemowlęta wspinają się głównie po ciałach rodziców. W drugim roku życia dzieci wspinają się na meble, a dwulatki na drabinki na placu zabaw. Jeśli rodzice zauważą, że czterolatek lubi się wspinać, mogą pozwolić mu na prawdziwą wspinaczkową przygodę pod opieką instruktora.
Zalety wspinaczki:
- uczy planować ruchy,
- zapobiega wadom postawy,
- doskonali koordynację ruchów ciała,
- uczy pokonywania trudności,
- pozwala na naukę opanowywania emocji,
- uczy odwagi.
Pływanie
Na basen rodzice mogą zabrać już trzymiesięczne niemowlę. W wielu miastach organizowane są zajęcia nauki swobodnego unoszenia się na wodzie. Oczywiście nie należy spodziewać się tego, że kilkumiesięczne dziecko nauczy się pływać. To tylko wodna zabawa. Prawdziwą przygodę z nauką pływania dzieci rozpoczynają około piątego roku życia.
Zalety pływania:
- kształtuje zmysł równowagi,
- rozwija zmysł dotyku,
- poprawia koordynację,
- wywołuje większą aktywność u dziecka,
- hartuje dziecko (rzadziej choruje).
Jazda na rowerze
Wycieczki rowerowe rodzice mogą rozpocząć gdy ich maluch potrafi pewnie siedzieć. Może on cieszyć się z jazdy w bezpiecznym foteliku zainstalowanym na rowerze mamy lub taty. Dwulatki mogą mieć pierwszy rowerek z pedałami. Są to pojazdy na trzech kołach. Dziecko jeżdżąc na nim uczy się kierować rowerem i pedałować. Niektórzy dla dwulatków polecają rowerek biegowy to znaczy bez pedałów. Maluch odpycha się nogami. Trzy-, czterolatki najczęściej rozpoczynają jazdę na dwukołowym rowerku. Dzieci, które wcześniej poruszały się na rowerku biegowym, raczej nie potrzebują dodatkowych bocznych kółek. Zwykle szybko uczą się jeździć na dwukołowym rowerku. Natomiast dzieci, które używały trójkołowego rowerka przez pewien okres, potrzebują bocznych kółek. Warto aby rodzice lekko podciągnęli boczne kółka do góry, by malec od czasu do czasu jeździł tylko na głównych kołach. Takie postępowanie sprawi, że boczne kółka szybciej przestaną mu być potrzebne.
Zalety jazdy na rowerze:
- rozwija poczucie równowagi,
- wzmacnia mięśnie,
- poprawia kondycję,
- oswaja z prędkością,
- kształtuje koordynację ruchów.
Gra w piłkę
Dzieci już od najmłodszych lat lubią zabawy z piłką. Z raczkującym niemowlęciem można toczyć piłkę na trawie lub na piasku (np. na plaży). Gdy dziecko pewnie stoi na nogach, można pokazać mu jak kopać piłkę. Będą to nieporadne kopnięcia, ale trening- zabawa, czyni mistrza. Naukę gry w piłkę pod okiem instruktora może rozpocząć pięcio-, sześciolatek.
Zalety gry w piłkę:
- doskonali motorykę,
- uczy wytrzymałości,
- uczy zdrowej rywalizacji,
- uczy współpracy w zespole,
- kształci koordynację ciała.
mgr G. Janikowska
mgr A. Miszczuk