Mowa dziecka kształtuje się w pierwszym rzędzie w wyniku obcowania dziecka z najbliższymi: rodzicami, dziadkami, rodzeństwem, nauczycielami. Błędna wymowa może między innymi pogarszać samopoczucie dziecka wśród rówieśników, powodować nieśmiałość. Dlatego tak ważne jest odpowiednie kierowanie rozwojem wymowy dziecka. Służą temu ćwiczenia i zabawy logopedyczne. Ćwiczenia kształtujące wymowę prowadzone są w przedszkolu tak, aby stymulowały rozwój dzieci rozwijających się prawidłowo, a także zapobiegały powstawaniu wad wymowy i korygowały je. Powodzenie tych ćwiczeń zależy między innymi od systematyczności i dokładności ich wykonywania. Zachęcam, więc Państwa do zabaw i ćwiczeń z własnym dzieckiem przy każdej nadarzającej się okazji
PRZYKŁADOWE ZESTAWY ZABAW I ĆWICZEŃ ROZWIJAJĄCYCH MOWĘ DZIECKA
ĆWICZENIA ODDECHOWE
Oddychanie przeponą, leżenie na plecach, ręka płasko położona w okolicy mostka, wdech nosem, wydech ustami. „Nieprzyjemnie- przyjemnie”, wdech, zatrzymanie na 1,2,3, podczas wydechu odmuchiwanie konturów dłoni (raz lewą, raz prawą rękę), dmuchanie na kuleczki waty, zapaloną świeczkę, zdmuchiwanie mlecza, nadmuchiwanie baloników, puszczanie baniek mydlanych, dmuchanie przez dziurkę od klucza, przenoszenie rurką na wdechu skrawków papieru, bibuły, „pajacyk samogłoskowy” – na wdechu podnoszenie rąk do góry, a na wydechu, opuszczanie z jednoczesnym wymawianiem głosek o, a, e, u, i.
„Motylek”, podobnie jak w pajacyku, podczas opuszczania rąk i wydechu mówimy wierszyk; I. wydech- „Lata motyl, lata, lata, lata dookoła świata”. II-wydech- „Wącha stokrotki i fiołki, w powietrzu fika fikołki”. „Szept- głośno” – na sygnał mówimy wierszyk raz cicho, raz głośno. „Echo”, mówimy bezgłośnie wyrazy (poruszając jedynie ustami) np. mama, tata, dama,
ĆWICZENIA JĘZYKA
Oblizywanie warg, zębów, liczenie zębów u góry, u dołu, wypychanie językiem policzków, unoszenie języka do podniebienia, przesuwanie językiem po podniebieniu, kląskanie, kierowanie językiem w kącik ust, z jednej i z drugiej strony, przytykanie języka do zamkniętych zębów, wysuwanie języka na brodę, do góry w stronę nosa.
ĆWICZENIA WARG
Wysuwanie warg do przodu (jak przy wymawianiu głoski u), cofanie płasko( i), cmokanie, naśladowanie warkotu pojazdu, utrzymywanie wargami ołówka, ryjek, wysuwanie ust do przodu, jak przy wymawianiu głosek sz, rz, cz, dż, cofanie warg do uśmiechu, jak przy wymawianiu głoski s, z, c, dz, zakładanie wargi dolnej na górną i odwrotnie, ssanie wargi górnej, dolnej.
ZABAWA USPRAWNIAJĄCA NARZĄD MOWY: „JĘZYCZEK WĘDROWNICZEK”
Język wybrał się na wycieczkę do lasu. Pojechał tam na koniku -mlaskanie językiem. Na łące zostawił konia -prrrrrr. Następnie rozejrzał się wokoło – język ruchem okrężnym oblizuje wargi: dolną, górną. Potem wszedł do lasu -język chowamy w głąb jamy ustnej. Przeszedł las wzdłuż -język przesuwamy po podniebieniu w stronę jamy gardłowej i wszerz -Przesuwamy językiem za zębami górnymi i dolnymi. Wtedy już przedostał się przez gęstwinę krzewów i drzew -język przeciskamy przez zaciśnięte zęby górne i dolne. Zauważył, że zrobiło się ciemno. Rozejrzał się w prawo, w lewo, w górę i w dół -przesuwamy język z jednego końca ust do drugiego, od nosa do brody. Wsiadł na konia i pojechał do domu -kląskanie językiem.
GIMNASTYKA WARG I JĘZYKA Z UDZIAŁEM POLICZKÓW W FORMIE BAJKI LOGOPEDYCZNEJ
Pewnego dnia „zdrówko”, które mieszkało u każdego w buzi robiło wielkie wiosenne porządki. Najpierw umyło dokładnie ściany –język przesuwa się po policzkach od wewnątrz jamy ustnej. Potem sufit – język przesuwa się po podniebieniu. Podłoga też była bardzo brudna, więc umyło „zdrówko” ją bardzo dokładnie –język przesuwa się w kierunku dolnych dziąseł. Potem umyło okna –język myje zęby, najpierw od wewnątrz potem od zewnątrz – usta szeroko otwarte. Część okien była otwarta (szpary po zębach mlecznych), ich „ zdrówko” nie umyło. Potem „zdrówko” umyło schody w przedsionku – język przesuwa się w stronę wargi dolnej i wysuwa na brodę. Komin też został wyczyszczony – język wysuwa się w kierunku wargi górnej i do nosa. Na końcu wytrzepało dywany – wyciągniętym językiem mocno potrząsamy. W ten oto sposób logopedyczny dom zdrówka został wysprzątany.
Na podstawie materiałów logopedycznych ”Co zrobić, żeby nasze dzieci poprawnie mówiły?”
oraz zabaw logopedycznych, E. Chmielewskiej.
Opracowanie własne: mgr Beata Krauze – Składanowska